Hvašan koma Pįskarnir?

slatrun_frumbur_a_977986.jpg

Upprunalega er Pįskahįtķšin forn gyšingleg hįtķš, eins og flestir vita. Hśn er til oršin žegar Móse reyndi aš leiša fólk sitt śr įnauš hjį Egyptum og tengist sķšustu plįgunni af 10, sem Guš  lét yfir Egypta ganga til aš žröngva ónenfdum Faraó til aš frelsa žessa žręla.  Žessi plįga reiš baggamuninn og žvķ er hśn tilefniš aš žessari miklu fagnašarhįtķš žótt įstęšan sé ansi blóšug og myrk.

Margt er undarlegt viš žessa sögu, sem finna mį ķ annari Mósebók 11.kafla.  Til dęmis, žį er ekkert sem segir aš Faraóinn hafi ekki viljaš sleppa žessum žręlum, heldur var žaš Guš sjįlfur sem herti hug hans gegn Gyšingum. Eitthvaš sem kallast myndi aš höndla bįšum megin boršsins.

Leišbeiningar um hvernig foršast mį reiši gušs.Aš almęttiš alsjįandi žyrfti aš fara ķ allar žessar krókaleišir til aš frelsa uppįhaldsžjóš sķna er einnig ansi ótrślegt, hvaš žį ef tekiš er tillit til algęsku hans og žess aš hann gat haft įhrif į hugaržel konunga, eins og fram kemur. Tķu skelfilegar plįgur sem leiddu af sér dauša og hörmungar fyrir blįsaklaust fólk vegna žrjósku eins höfšingja, sem svo į hinn bóginn var forhertur af Guši sjįlfum.

Oršiš Pįskar eša Pesach į hebresku, pascha į latķnu, žżšir aš sleppa śr, undanskilja, hoppa framhjį eša eitthvaš slķkt, samanber enska nafniš Passover.  Hįtķšin dregur nafn sitt af žvķ aš ķ sķšustu plįgunni lagši almęttiš svo fyrir aš hann myndi fara ķ gegnum Egyptaland į mišnętti og drepa alla frumburši manna og hśsdżra ķ hefndarskyni fyrir aš Faraóinn neitaši aš verša aš frelsisbón Móse. (Hann var raunar bśinn aš drepa öll hśsdżr tvisvar ķ fyrri plįgum.) Žetta žżddi ekki bara kornabörn, kįlfa og lömb etc, heldur alla žį sem voru fyrsta afkvęmi foreldra, svo žessi blóštaka var ekkert smotterķ.

Prófiš aš setja žetta "ljóšręna réttlęti" ķ samhengi viš samtķmann. Hugsiš ykkur lķtil börn ķ eigin fjölskyldu.  Hverjir eru frumburšir ķ ęttinni?  Ķmyndiš ykkur harminn. Frumburšir eru annars ekki endilega börn, heldur fyrsta barn foreldra, svo ef žaš er tekiš meš ķ reikninginn mį segja aš allir foreldrar hafi misst afkvęmi óhįš aldri.

infant_massacre.jpgŽęr leišbeiningar fylgdu til gyšinga aš žeir skyldu fórna lambi og smyrja blóši žess į dyrastafi sķna, svo alsjįandinn vissi hvaša hśsum hann ętti aš sleppa į moršęšisrśntinum. (Hvers vegna engar annarskonar merkingar dugšu fylgir ekki sögunni. Blóš af nżslįtrušu ungviši skyldi žaš vera.)

Žessu viršist Jahve hafa komiš ķ kring til aš öšlast óskipta ašdįun Gyšinga og tiltrś įšur en  hann sendi žį ķ 40 įra eyšimerkurgöngu um nokkur hundruš ferkķlómetra skika ķ leit aš fyrirheitna landinu, sem hann hafši žó įkvešiš žeim. Hring eftir hring sem endaši ķ gróšurlausu klungri, gersneyddu öllum landgęšum.  Móses entist žó ekki aldur til aš stķga fęti į žetta draumaland, sem fasteignamišlarinn geistlegi skįkaši žeim, enda nįši hann ekki nema 120 įra aldri.  Hann lagši žvķ upp ķ röltiš įttręšur, žį fullhress žręll af öllu aš skilja.

Žaš er fleira undarlegt viš žessa sögu en fögnušurinn yfir fjöldamoršum į börnum og vandalausum fyrir algeran óžarfa og duttlungafulla sżndarįrįttu. Gyšingar eiga aš hafa veriš žręlar Faraós, en samt įttu žeir lömb.  Ekki bara žaš.  Žeir įttu dyrastafi, sem žżddi aš žeir įttu hurš og vęntanlega hśs. Jį hśs, sem voru ekki frįbrugšnari hśsum almennings ķ landi kśgaranna en svo aš žaš žurfti aš merkja žau sérstaklega svo almęttiš alsjįandi tęki ekki feil žegar žaš gerši žennan lķka göfuga mannamun.

abraham_og_sak.jpgFrį žessum tķma  fęršu gyšingar fórnir til žessa "miskunsama" Gušs til aš tryggja ķmynduš forréttindi sķn ķ kosmķsku samhengi.  Fórnin hefur lķka žaš gildi aš lįta ķ gegn sér og fórna einhverju saklausu, kęru og veršmętu til yfirbótar fyrir eigin syndir, hversu eigingjarnt sem žaš nś hljómar. Žaš var Guši žóknanlegt og hann strikaši glašur yfir syndaregistur žeirra sem slķkt geršu. Hann fķlaši ilminn af brenndu holdi sérstaklega vel aš sögn.

Önnur ašferš Gyšinga til yfirbótar, sem sennilega er ennžį eldri, er aš kasta syndum sķnum į geithafur į tįknręnan mįta og reka hann sķšan śt ķ eyšimörkina žar sem hann dó śr hungri og žorsta.  Blessuš geitin kallašist syndahafurinn (scapegoat / blóraböggull) og žaš er hin eiginlega tįknmynd Jesś, ef ég skil žaš rétt. 

passio.jpgŽaš er žó eitthvaš  mįlum blandiš hvernig žetta virkar. Jesśs og Guš eru žaš sama, svo Guš fórnaši sjįlfum sér ķ raun til aš bęta fyrir hvaš? Eigin glöp? Hversvegna žarf Guš aš fęra fórnir?  Hann sem er syndlaus og fullkominn?  

Hafi hann veriš aš gera žaš óumbešiš aš fęra son sinn sem fórn til aš losa mannfólkiš undan synd sinni ķ eitt skipti fyrir öll, hvers vegna er žį syndin enn? Hvers vegna hreinsunareldur og helvķti? Hverju er veriš aš fagna? Hvaš breyttist? Kannski einhver geti komiš meš einhverja gušfręšilega loftfimleika til skżringar žessu.

Bókstafstrśušum klķgjar ekkert viš žesskonar tengingum og sjį til dęmis göfgina eina ķ žvķ aš Abraham var tilbśinn aš skera Ķsak litla 12 įra į hįls og brenna hann til aš ganga ķ augun į Guši. Hann įtti kannski ekki annarra kosta völ fyrir reišu, refsandi og afbrżšisömu almętti, aš žess eigin sögn og aktan. Į sama hįtt kętir sonarfórn almęttisins syndum hrjįšar trśmanneskjur. Žaš dugir ekkert minna til aš undirstrika velvildina. Žetta toppar nįttśrlega allt. 

camp_children1_977981.jpgŽetta eru annars langt frį žvķ aš vera verstu sögur žessarar bókar. Kannski vęri žaš mönnum hollt aš lesa žetta allt meš athygli og spurn, einmitt ķ žvķ sjónarmiši aš lįta sér ofbjóša og leggja žetta svo endanlega til hlišar. Sjį hvaš virkilega stendur žarna.

Hollt er žetta sennilega meš sömu rökum og aš rifja upp helförina eša önnur vošaverk mannkynsögunnar ķ žeirri von aš slķkt endurtaki sig ekki. Ķ žeirri von aš viš lęrum af reynslunni og bętum okkur sem manneskjur. Biblķan er aš mķnu mati aš mörgu leyti fremur hvetjandi en letjandi til vošaverka, enda vitnar sagan ljóslega um žaš.  Žetta hefur allavega ekkert meš kęrleiksbošskap og mannlega sišbót aš gera.

fornir.jpgŽaš er žó huggun harmi gegn aš žetta er allt saman skįldskapur, enda hefur aldrei nokkurntķma fundist nokkur stašfesting į žvķ aš Ķsraelsmenn hafi veriš žręlar Egypta, hvaš žį aš žeir hafi veriš til sem žjóš yfirleitt į meintum tķma. Mašur veltir žó alvarlega fyrir sér andlegu įstandi žeirra, sem sušu žessi ósköp saman.

Ef viš ętlum svo aš prķsa žetta sem ęšstu višmiš ķ sišgęši okkar og mati į "gęsku" og "mildi" žess sem öllu ręšur, žį er er kannski vert aš hafa eilitlar įhyggjur af framtķš žeirra sem erfa blįa hnöttinn. Nęg eru vķst teiknin žvķ til stašfestingar.

Ég ętla mér ekki aš segja aš trś sé af hinu vonda. Lķklega er hśn naušsynleg manninum svo hann akti ekki sem eigin guš eftir gešžótta. Öllum er hollara aš lśta einhverju ęšra sem gefur ašhald žótt ekki žurfi žetta yfirvald aš vera svo yfiržyrmandi aš endalaust žurfi aš lofa žaš eša bišja miskunnar śt ķ eitt. Žaš sżnir varla góšan hśsbónda. 

Til allrar hamingju žį er mešalmašurinn žaš vel geršur aš hann velur žaš besta śr žessum bókum til aš tileinka sér og žvķ mį eiginlega segja aš hver skrifi sķna eigin biblķu eša eigi sķna śtgįfu af henni.

ķ mķnum huga mį eima gušsoršiš nišur ķ einn algildan sannleika ķ žessum ritum, en hann er sį aš koma fram viš nįungann eins og mašur vill aš hann komi fram viš sig. Flóknara žarf žaš ekki aš vera. Žaš eitt gęti ytt öllum deilum, tślkunum og mistślkunum, erjum og óeiningu um meint gušsorš.

Alvaldur skašvaldur gefi ykkur glešilegan Sleppśr.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband